Ο ρόλος του εκπαιδευτικού της Φυσικής Αγωγής
Ο σκοπός της Ειδικής ή Προσαρμοσμένης Φυσικής Αγωγής (ΠΦΑ) δεν διαφοροποιείται από τον σκοπό της Φυσικής Αγωγής της τυπικής εκπαίδευσης που είναι η αρμονική σωματική ανάπτυξη, η ψυχική και πνευματική καλλιέργεια των μαθητών καθώς και η ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία.
Προτεραιότητα έχει η ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων και της προσωπικότητας των μαθητών καθώς και η ενίσχυση της υγείας τους. Συγκεκριμένα επιδιώκεται η ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων (κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική αντίληψη), των φυσικών σωματικών ικανοτήτων (ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία), της μη λεκτικής επικοινωνίας (εκφραστική κίνηση, δημιουργική κίνηση), κοινωνικών και ψυχικών αρετών (συνεργασία, ομαδικό πνεύμα, αυτοπειθαρχία, θέληση, υπευθυνότητα, υπομονή, επιμονή και θάρρος), της αυτοεκτίμησης, της δημιουργικότητας, καθώς και η υιοθέτηση ενός υγιεινού και δραστήριου τρόπου ζωής.
Για την επίτευξη των παραπάνω χρησιμοποιούνται η ψυχοκινητική και η μουσικοκινητική αγωγή, ατομικά, ομαδικά και παραδοσιακά παιχνίδια. Στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους του σχολείου μας δημιουργείται κατάλληλο παιδαγωγικό κλίμα και λαμβάνονται μέτρα ασφαλείας των μαθητών από πιθανά ατυχήματα. Επιπρόσθετα υπάρχουν όργανα γυμναστικής και αποκατάστασης τα οποία συμβάλουν στην βελτίωση της φυσικής κατάστασης και των κινητικών δεξιοτήτων των μαθητών με κινητικές ή αναπτυξιακές διαταραχές.
Ο σχεδιασμός και η οργάνωση του μαθήματος της ΠΦΑ γίνεται σε εξατομικευμένη βάση για κάθε μαθητή ανάλογα με κινητικά και μαθησιακά χαρακτηριστικά του και τίθενται οι ετήσιοι και μεσοπρόθεσμοι στόχοι. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ο κάθε μαθητής ακολουθεί δικό του χωριστό πρόγραμμα ΦΑ και δεν συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες αλληλεπιδρώντας με τους συμμαθητές του. Αντίθετα το Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ) βασίζεται στις ατομικές κινητικές ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή έτσι ώστε μέσα από προσαρμοσμένες ομαδικές δραστηριότητες να καλύπτονται στο μέτρο του δυνατού οι προσωπικές του ανάγκες και ενδιαφέροντα και να εξασκούνται οι κινητικές του ικανότητες.
Οι προσαρμογές αναφέρονται στον εξοπλισμό, στους κανονισμούς και στην οργάνωση των δραστηριοτήτων καθώς και στον τρόπο διδασκαλίας. Συγκεκριμένα η ανάλυση έργου, η καθοδηγούμενη ανακάλυψη, η διαδικασία επίλυσης κινητικών προβλημάτων καθώς και η μέθοδος του πολύπλευρου ερεθισμού μπορεί να είναι αποτελεσματικές σε μαθητές με αναπτυξιακές ή κινητικές διαταραχές.
Τέλος η ΠΦΑ μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική ενσωμάτωση των μαθητών με ειδικές ανάγκες μέσω των προσαρμοσμένων δραστηριοτήτων. Προσαρμοσμένη δραστηριότητα σημαίνει εξατομίκευση κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι κινητικοί η νοητικοί περιορισμοί να μην αποτελούν εμπόδια στις από κοινού συναντήσεις μαθητών με και χωρίς ειδικές ανάγκες που πραγματοποιούνται συχνά στο σχολείο μας.
Προτεραιότητα έχει η ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων και της προσωπικότητας των μαθητών καθώς και η ενίσχυση της υγείας τους. Συγκεκριμένα επιδιώκεται η ανάπτυξη των αντιληπτικών ικανοτήτων (κιναισθητική αντίληψη, οπτική αντίληψη, ακουστική αντίληψη), των φυσικών σωματικών ικανοτήτων (ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία), της μη λεκτικής επικοινωνίας (εκφραστική κίνηση, δημιουργική κίνηση), κοινωνικών και ψυχικών αρετών (συνεργασία, ομαδικό πνεύμα, αυτοπειθαρχία, θέληση, υπευθυνότητα, υπομονή, επιμονή και θάρρος), της αυτοεκτίμησης, της δημιουργικότητας, καθώς και η υιοθέτηση ενός υγιεινού και δραστήριου τρόπου ζωής.
Για την επίτευξη των παραπάνω χρησιμοποιούνται η ψυχοκινητική και η μουσικοκινητική αγωγή, ατομικά, ομαδικά και παραδοσιακά παιχνίδια. Στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους του σχολείου μας δημιουργείται κατάλληλο παιδαγωγικό κλίμα και λαμβάνονται μέτρα ασφαλείας των μαθητών από πιθανά ατυχήματα. Επιπρόσθετα υπάρχουν όργανα γυμναστικής και αποκατάστασης τα οποία συμβάλουν στην βελτίωση της φυσικής κατάστασης και των κινητικών δεξιοτήτων των μαθητών με κινητικές ή αναπτυξιακές διαταραχές.
Ο σχεδιασμός και η οργάνωση του μαθήματος της ΠΦΑ γίνεται σε εξατομικευμένη βάση για κάθε μαθητή ανάλογα με κινητικά και μαθησιακά χαρακτηριστικά του και τίθενται οι ετήσιοι και μεσοπρόθεσμοι στόχοι. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ο κάθε μαθητής ακολουθεί δικό του χωριστό πρόγραμμα ΦΑ και δεν συμμετέχει σε κοινές δραστηριότητες αλληλεπιδρώντας με τους συμμαθητές του. Αντίθετα το Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΕΠ) βασίζεται στις ατομικές κινητικές ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή έτσι ώστε μέσα από προσαρμοσμένες ομαδικές δραστηριότητες να καλύπτονται στο μέτρο του δυνατού οι προσωπικές του ανάγκες και ενδιαφέροντα και να εξασκούνται οι κινητικές του ικανότητες.
Οι προσαρμογές αναφέρονται στον εξοπλισμό, στους κανονισμούς και στην οργάνωση των δραστηριοτήτων καθώς και στον τρόπο διδασκαλίας. Συγκεκριμένα η ανάλυση έργου, η καθοδηγούμενη ανακάλυψη, η διαδικασία επίλυσης κινητικών προβλημάτων καθώς και η μέθοδος του πολύπλευρου ερεθισμού μπορεί να είναι αποτελεσματικές σε μαθητές με αναπτυξιακές ή κινητικές διαταραχές.
Τέλος η ΠΦΑ μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική ενσωμάτωση των μαθητών με ειδικές ανάγκες μέσω των προσαρμοσμένων δραστηριοτήτων. Προσαρμοσμένη δραστηριότητα σημαίνει εξατομίκευση κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι κινητικοί η νοητικοί περιορισμοί να μην αποτελούν εμπόδια στις από κοινού συναντήσεις μαθητών με και χωρίς ειδικές ανάγκες που πραγματοποιούνται συχνά στο σχολείο μας.