Επισκόπηση της διαδρομής της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
Τις τελευταίες δεκαετίες ένα από τα θέματα που έχει ιδιαίτερα απασχολήσει όλα τα αναπτυγμένα κράτη είναι ο θεσμός της ειδικής αγωγής καθώς και η εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Πολλές προσπάθειες έχουν καταβληθεί προκειμένου τα άτομα αυτά να γίνουν αποδεκτά από το κοινωνικό σύνολο και να μπορέσουν να ενταχθούν σε αυτό (Κόμπος, 1992. Κυπριωτάκης, 1989).
Η ιστορία της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα έχει την αφετηρία της στις αρχές του 20ού αιώνα. Η μόνη μέριμνα για την εκπαίδευση μέχρι τότε αλλά και για πολλά χρόνια αργότερα των ατόμων με αναπηρίες περιορίζεται στην πρωτοβουλία ιδιωτών και συλλογικών φορέων για την ίδρυση φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, ασύλων, σχολών κ.λπ. Τα φιλανθρωπικά και προνοιακά ιδρύματα και σχολεία είναι τα μόνα που «περιθάλπουν» τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Από πλευράς κρατικής μέριμνας είναι το Υπουργείο Πρόνοιας που επικεντρώνει την προσοχή του στην ίδρυση κοινωφελών ιδρυμάτων για την περίθαλψη και την προστασία παιδιών με ειδικές ανάγκες. Το ιατρικό - παθολογικό μοντέλο που θεωρεί την αναπηρία ως προσωπική τραγωδία, ως ανωμαλία ή ως ασθένεια που μπορεί να θεραπευτεί κυριαρχεί σε κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο (Στασινός, 2001).
Πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο γίνονται κάποιες προσπάθειες από το Υπουργείο Παιδείας για την εκπαίδευση ατόμων με νοητική καθυστέρηση. Το 1929 επιχειρείται εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και προβλέπεται ίδρυση σχολείων για την αγωγή παιδιών με προβλήματα νόησης (Ν. 4397/1929 «Περί στοιχειώδους εκπαιδεύσεως»). Ωστόσο, τόσο η απουσία του κρατικού τομέα, το κοινωνικό κλίμα που επικρατεί, το επίπεδο των επιστημών, η έλλειψη έρευνας, η πολιτική αστάθεια, όσο και η αλλαγή κυβερνήσεων που σήμαινε πάντα και αλλαγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων έχουν ως αποτέλεσμα τη στασιμότητα (Στασινός, 2001). Οι κοινωνικές αλλαγές, όμως, που συντελούνται τη δεκαετία του ΄60 μετά από τις μεγάλες κινητοποιήσεις για τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα διαφόρων κοινωνικών ομάδων και μειονοτήτων, έχουν άμεση επίδραση και στην εκπαίδευση (Centre for Educational Research and Innovation, 1999).
Στη χώρα μας, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αρχίσει να εκφράζεται συστηματικότερα το ενδιαφέρον γύρω από το ζήτημα της εκπαίδευσης των ατόμων με ειδικές ανάγκες και γύρω από τη θέσπιση νόμων για την ειδική αγωγή γενικότερα. Αυτή είναι και η εποχή που αρχίζει «η αμφισβήτηση του επικρατούντος ιατρικού – παθολογικού μοντέλου για την αναπηρία και την εκπαίδευση των παιδιών» (Τριλιανός, 1992, σ. 191).
Η ιστορία της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα έχει την αφετηρία της στις αρχές του 20ού αιώνα. Η μόνη μέριμνα για την εκπαίδευση μέχρι τότε αλλά και για πολλά χρόνια αργότερα των ατόμων με αναπηρίες περιορίζεται στην πρωτοβουλία ιδιωτών και συλλογικών φορέων για την ίδρυση φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, ασύλων, σχολών κ.λπ. Τα φιλανθρωπικά και προνοιακά ιδρύματα και σχολεία είναι τα μόνα που «περιθάλπουν» τα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Από πλευράς κρατικής μέριμνας είναι το Υπουργείο Πρόνοιας που επικεντρώνει την προσοχή του στην ίδρυση κοινωφελών ιδρυμάτων για την περίθαλψη και την προστασία παιδιών με ειδικές ανάγκες. Το ιατρικό - παθολογικό μοντέλο που θεωρεί την αναπηρία ως προσωπική τραγωδία, ως ανωμαλία ή ως ασθένεια που μπορεί να θεραπευτεί κυριαρχεί σε κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο (Στασινός, 2001).
Πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο γίνονται κάποιες προσπάθειες από το Υπουργείο Παιδείας για την εκπαίδευση ατόμων με νοητική καθυστέρηση. Το 1929 επιχειρείται εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και προβλέπεται ίδρυση σχολείων για την αγωγή παιδιών με προβλήματα νόησης (Ν. 4397/1929 «Περί στοιχειώδους εκπαιδεύσεως»). Ωστόσο, τόσο η απουσία του κρατικού τομέα, το κοινωνικό κλίμα που επικρατεί, το επίπεδο των επιστημών, η έλλειψη έρευνας, η πολιτική αστάθεια, όσο και η αλλαγή κυβερνήσεων που σήμαινε πάντα και αλλαγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων έχουν ως αποτέλεσμα τη στασιμότητα (Στασινός, 2001). Οι κοινωνικές αλλαγές, όμως, που συντελούνται τη δεκαετία του ΄60 μετά από τις μεγάλες κινητοποιήσεις για τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα διαφόρων κοινωνικών ομάδων και μειονοτήτων, έχουν άμεση επίδραση και στην εκπαίδευση (Centre for Educational Research and Innovation, 1999).
Στη χώρα μας, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αρχίσει να εκφράζεται συστηματικότερα το ενδιαφέρον γύρω από το ζήτημα της εκπαίδευσης των ατόμων με ειδικές ανάγκες και γύρω από τη θέσπιση νόμων για την ειδική αγωγή γενικότερα. Αυτή είναι και η εποχή που αρχίζει «η αμφισβήτηση του επικρατούντος ιατρικού – παθολογικού μοντέλου για την αναπηρία και την εκπαίδευση των παιδιών» (Τριλιανός, 1992, σ. 191).